Knjiga Karla Sforce „Nikola Pašić i ujedinjenje Jugoslovena – ratne i diplomatske uspomene”, može se kupiti samo uz dnevne novine „Dan”, na kioscima širom Crne Gore, u objektima „Tobacco S Pressa”, po cijeni od 3.99 eura.
Nikola Pašić (Zaječar, 18. decembar 1845 - Beograd, 10. decembar 1926) bio je srpski i jugoslovenski političar, dugogodišnji predsjednik vlade Kraljevine Srbije i Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, osnivač i vođa Narodne radikalne stranke. Pašić se školovao u Švajcarskoj, gdje je došao pod uticaj ideja Svetozara Markovića. Bio je veliki protivnik kralja Milana Obrenovića. Poslije neuspješne Timočke bune emigrigrao je u Bugarsku, a u Srbiju se vratio tek nakon što je pomilovan poslije abdikacije kralja Milana. Bio je premijer Srbije od 1891. do 1892. i poslanik u Rusiji. Iz politike se povukao nakon Ivanjdanskog atentata na bivšeg kralja Milana, a politici se vratio nakon dolaska na presto kralja Petra Karađorđevića. Do Prvog svjetskog rata bio je premijer Srbije u četiri navrata. Tokom njegovih mandata Srbija je izašla kao pobjednik u Carinskom ratu sa Austrougarskom, Balkanskim ratovima i u Prvom svjetskom ratu. U svojoj politici oslanjao se na Rusiju, a poslije Oktobarske revolucije na Francusku. Učestvovao je u stvaranju jugoslovenske države, koju je zastupao na mirovnoj konferenciji u Versaju.
Od 1921. do 28. jula 1924. i od 6. novembra 1924. do 1926. bio je premijer Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.
Bio je poznat kao duhovit čovjek i iza njega su ostale mnoge anegdote. Na pitanje novinara prilikom jednog izlaska iz skupštine, poslije zasjedanja, „Šta ima novo?” odgovorio je: „Ne znam. Nisam još čitao Politiku”.
Ova knjiga, koja je fototipsko izdanje, na preko tri stotine stranica, objavljena je u izdanju Izdavačke kuće „Štampar Makarije” i donosi detalje o Pašićevim prvim koracima u javnom životu, odnosu kralja Milana, Aleksandra Obrenovića i Pašića, dešavanjima za vrijeme Pašićevog izgnanstva... Knjiga razmatra i period Aneksione krize, riješenost Austro-Ugarske da zagazi u rat, Londonski ugovor, povlačenje kroz Albaniju..., ali i Pašića kao državnika i čovjeka, njegov smisao za istoriju, kao i odnos prema jugoslovenskoj misli.
Autor ove dragocjene knjige je Karlo Sforca, italijanski ministar spoljnih poslova od 1920. do 1921. i opet od 1947. do 1951. godine. Sforca je bio opunomoćeni ministar Kraljevine Italije pri srpskom dvoru između 1916. do 1918. i te dvije ratne godine proveo je sa srpskom vladom na Krfu i u Solunu. Kao ministar spoljnjih poslova potpisao je Rapalski sporazum 1920. godine.
Čitalac će u knjizi naići na poglavlja: „Zavičaj-porodica-djetinjstvo”, „Studentske godine u Cirihu”, „Prvi koraci u javnom životu”, „Kralj Milan i Pašić”, „U izgnanstvu”, „Aleksandar Obrenović i Pašić”, „Pašić kao administrator i parlamentarac”, „Pašić i vladavina kralja Petra”, „Aneksiona kriza”, „Jedini put kad sam se uplašio”, „Riješenost Austro-Ugarske da zagazi u rat”, „Sarajevo”, „Pašić i jugoslovenska misao”, „Londonski ugovor: Pašić i Sonino”, „Povlačenje kroz Albaniju”, „Brindizi”, „Dolazak na Krf”, „Krf i Makedonija”, „Borba narodnosti”, „Od primirja do Rapalskog ugovora”, kao i „Pašić kao državnik”.
Takođe, na kraju knjige nalazi se detaljna hronologija glavnih događaja iz Pašićevog života i njegovog vremena, koju je priredio Mil.L. Zečević.
A.Ć.